SEMEY MEDICAL UNIVERSITY

(Nauka i Zdravookhranenie)

Рецензияланатын медициналық ғылыми-практикалық журнал

Ғылым және денсаулық сақтау

Кеңейтілген іздеу

АҚТӨБЕ ОБЛЫСЫНДА ОНКОЛОГИЯЛЫҚ АУРУЛАРДАН БОЛАТЫН АЛДЫН АЛУҒА БОЛАТЫН ӨЛІМ-ЖІТІМ

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.34689/30p8f314

Кілт сөздер:

алдын алуға болатын өлім, онкологиялық аурулар, медициналық көмектің сапасы, денсаулық сақтау саясаты, денсаулық сақтау

Аңдатпа

Кіріспе. Халықтың денсаулығы денсаулық сақтау жүйесінің негізгі нәтижесі болып табылады. Денсаулық 
сақтау жүйесінің тиімділігін өлшеу қолданыстағы бағдарламалардың тиімділігін бағалау үшін өте маңызды. 
Сондықтан біздің зерттеуіміздің мақсаты-Ақтөбе облысында онкологиялық аурулардан болатын өлімнің алдын 
алуға болатын жағдайларды бағалау. 
Материалдар мен әдістері. Біз Ақтөбе облысының Денсаулық сақтауды дамыту ұлттық зерттеу орталығының 
деректерін қалалық және ауылдық аудандар бойынша бөліп алдық. Жасы бойынша халық санын есептеу кезінде 
2019-2023 жылдар аралығындағы кезеңде онкологиялық аурулардан болатын өлім-жітім көрсеткіштері жынысы 
және 5 жас топтары бойынша бөлінді (0, 1-4, 5-9, 69). Қосылу нүктесінің регрессиясы орташа жылдық пайыздық 
өзгерісті  анықтау үшін қолданылады. 
Нәтижесі. 2019-2023 жылдар аралығында онкологиялық аурулардан болатын өлім-жітім 100000 тұрғынға 
шаққанда 29,92-ден 27,94 жағдайға дейін төмендеді. Онкологиялық аурулардан болатын алдын алуға болатын 
өлім-жітім көрсеткіші 100 000 тұрғынға шаққанда 17,20-дан 17,08-ге дейін ауытқиды, өсудің шыңы 2021 жылы 
19,51-ге жетті, ал емделетін өлім-жітім 15,06-дан 10,87-ге дейін төмендеді. Зерттелген жылдары ерлер мен ауыл 
тұрғындары арасында алдын алуға болатын өлім деңгейі жоғары болды. Алдын алуға болатын өлім үшін абсолютті 
өзгерістер болды – 1,98, мұнда алдын алуға болатын -1,86 және емделетін -1,98. Салыстырмалы өзгерістер -0,07, 
ал алдын алуға болатын және емдеуге болатын көрсеткіштер арасындағы айырмашылық -0,11 - ден -0,01-ге дейін 
болды. 
Қорытынды. Алдын алуға болатын өлім-жітімнің негізгі себептері тік ішек және өкпе қатерлі ісіктері болды. 
Алдын алуға болатын өлім-жітімнің біршама төмендеуіне қарамастан, бұл ауыл тұрғындары мен ер адамдар 
арасында жоғары болып қала береді, бұл себептерді зерттеуді және тиісті шараларды әзірлеуді талап етеді.

Автор өмірбаяндары

  • Динара Каташева

    PhD student in public health, Marat Ospanov West-Kazakhstan Medical University, Aktobe, Republic of 
    Kazakhstan; katashevad85@mail.ru, https://orcid.org/ 0009-0008-5803-5114, +77022775400

  • Ануар Ахметжан

    Associate professor, health policy and management, Asfendiyarov Kazakh National Medical University, 
    Almaty, Republic of Kazakhstan, anuar.akh@bk.ru https://orcid.org/0009-0009-7451-9706,77079492070

  • Нургуль Алекенова

    PhD, Departament evidencebased medicine, Marat Ospanov West Kazakhstan Medical University, 
    Aktobe, Republic of Kazakhstan, knurgul7@mail.ru; https://orcid.org/0000-0001-5751-1678, +77759230893

  • Назгуль Ахтаева

    Associate professor, Biostatistics and Basics of the scientific research department, Asfendiyarov Kazakh 
    National Medical University, Almaty, Republic of Kazakhstan, e-mail: akhtaeva_nazgul@mail.ru, https://orcid.org/0000-0002
    0835-9814; +77772470074

  • Элеонора Нурбаулина

    PhD, Department of the General Medical practice of Marat Ospanov West Kazakhstan Medical 
    University, Aktobe, Republic of Kazakhstan, Eleonora_71@bk.ru, https://orcid.org/0000-0003-0124-2848, +77019898410

Әдебиеттер тізімі

Katasheva D., Akhmetzhan A., Alekenova N., Akhtayeva N., Nurbaulina E. Avoidable deaths from oncology disease in Aktobe region // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2024. Т.26 (6). Б. 28-37. doi 10.34689/SH.2024.26.6.004

Каташева Д., Ахметжан А., Алекенова Н., Ахтаева Н., Нурбаулина Э. Предотвратимая смертность от онкологических заболеваний в Актюбинской области // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2024. Vol.26 (6), pp. 28-37. doi 10.34689/SH.2024.26.6.004

Каташева Д., Ахметжан А., Алекенова Н., Ахтаева Н., Нурбаулина Э. Ақтөбе облысында онкологиялық аурулардан болатын алдын алуға болатын өлім-жітім // Наука и Здравоохранение. 2024. Т.26 (6). С. 28-37. doi 10.34689/SH.2024.26.6.004

Жүктеулер

Жарияланды

2025-11-06

Журналдың саны

Нөмір 26 № 6 (2024): Шығарылым 6

Бөлім

Статьи

Категориялар

Лицензия

Авторлық құқық (c) 2025 Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение»

Creative Commons лицензиясы

Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

АҚТӨБЕ ОБЛЫСЫНДА ОНКОЛОГИЯЛЫҚ АУРУЛАРДАН БОЛАТЫН АЛДЫН АЛУҒА БОЛАТЫН ӨЛІМ-ЖІТІМ. (2025). Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение», 26(6), 28-37. https://doi.org/10.34689/30p8f314

Осы автордың (немесе авторлардың) ең көп оқылатын мақалалары

Ұқсас мақалалар

1-10 тен 247

Бұл мақала үшін Кеңейтілген нұсқалар бойынша ұқсас мақалаларды іздеу.