SEMEY MEDICAL UNIVERSITY

(Nauka i Zdravookhranenie)

Рецензияланатын медициналық ғылыми-практикалық журнал

Ғылым және денсаулық сақтау

Кеңейтілген іздеу

ИОНДАУШЫ СӘУЛЕЛЕРДІҢ ҰЗАҚ ӘСЕРІНЕН ҰШЫРАҒАН АДАМДАРДЫҢ, 2002-2024 жж ӨЛУ СЕБЕПТЕРІҢ ТАЛДАУЫ

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.34689/mknmnq50

Кілт сөздер:

Семей ядролық сынақ полигоны, радиациялық қауіп аймақтар, өлім, өлім себептері

Аңдатпа

Бұл зерттеу халықтың өлімінің себептерін талдауға бағытталған, Семей ядролық сынақ полигонының жанында тұрып иондаушы сәулеленудің ұзақ әсер етуіне ұшырағандар. Зерттеу материалдары мен әдістері. Когортты қалыптастыру үшін бастапқы ақпарат 1998-2002 жылдары жүргізілген зерттеу деректері болды, онда "кездейсоқ іріктеу" әдісімен таңдалған 3539 адам СИЯП қызметінің нәтижесінде зардап шеккен кездейсоқ таңдалған адамдар арасынан қатысты. "Қайтыс болған" өмірлік мәртебесі бар когорттың әрбір мүшесі үшін өлімнің күні мен себебі тексеріледі. Нәтижелер. Зерттелетін когорт 50,6% ер адамдар мен 49,4% әйел адамдар болды. Иондаушы сәулеленудің ұзақ әсеріне ұшыраған ауыл тұрғындарының өлімінің негізгі себептеріне қан айналымы жүйесінің аурулары – 54,7%; ісіктер– 20,7%; тыныс алу органдарының аурулары – 7,1%.; Зерттелетін когорт 50,6% еркектерден және 49,4% әйелдерден тұрды. Әйелдердің өмір сүру ұзақтығы жоғары болды, ұлттық тиесілілігі ерекшеленбеді және тұрғылықты жеріне байланысты адамдар арасында статистикалық тұрғыдан айтарлықтай өзгерді. Өлімнің себебі ретінде қан айналымы жүйесі ауруларының жиілігі ең төменгі радиациялық тәуекел аймағында тұратын адамдармен салыстырғанда Төтенше, ең жоғары және жоғары радиациялық тәуекелі бар аудандарда (р = 0,02) тұратын халықта айтарлықтай жоғары болды. Қорытынды. Біздің зерттеуіміз Семей ядролық полигонының маңында тұру нәтижесінде радиацияның ұзақ әсер етуімен қан айналымы жүйесі ауруларынан болатын өлім-жітім мен қатерлі ісіктер арасындағы байланысты одан әрі зерделеу қажеттігін көрсетеді.

Автор өмірбаяндары

  • Қазбек Апсаликов

    Professor, MD, Semey, Kazakhstan, e-mail: k.n.apsalikov@mail.ru (https://orcid.org/0000-0001-5759-96325). 

  • Меруерт Масабаева

    Center of Research Laboratory of NC JSC “Semey Medical University”, Semey city, the Republic of Kazakhstan; https://orcid.org/0000-0001-8240-361X Postal address: the Republic of Kazakhstan, 071400, Semey city, 103 Abay Kunanbayev str. email: meruyert.massabayeva@smu.edu.kz Phone number: +7 700 777 02 30

  • Александра Липихина

    Candidate of Biological Sciences, Deputy Director for Scientific Affairs, Research Institute of Radiation Medicine and Ecology, NAO «Medical University Semey» Semey, Kazakhstan, e-mail: a.v.lipikhina@mail.ru (https://orcid.org/0000-0001-6980-999X).

  • Алик Токанов

    Director, candidate of Medical Sciences. Research Institute of Radiation Medicine and Ecology, NAO «Medical University Semey» Semey, Kazakhstan, e-mail:tokanov81@inbox.ru, (https://orcid.org/0000-0001-6306-8625)

  • Юлия Браит

    Master of Science, Head of Scientific Department, Research Institute of Radiation Medicine and Ecology, NAO «Medical University Semey» Semey, Kazakhstan, e-mail: d.yuliay@mail.ru, (https://orcid.org/0000-0001- 8988-732X).

  • Фаина Коновалова

    Researcher, Research Institute of Radiation Medicine and Ecology, NAO «Medical University Semey» Semey, Kazakhstan, e-mail: faina_lebedinskaya@mail.ru, (https://orcid.org/0000-0001-6304-6047).

  • Алмагуль Мансарина

    Researcher, Research Institute of Radiation Medicine and Ecology, NAO «Medical University Semey» Semey, Kazakhstan, e-mail: a.mansarina@mail.ru, (https://orcid.org/0000-0003-1959-3224). 

Әдебиеттер тізімі

Apsalikov K., Massabayeva M., Lipikhina A., Tokanova A., Brayt Y., Konovalova F., Mansarina A. The Analysis of 2002-2024 Death Causes in Individuals Exposed to Prolonged Ionizing Radiation // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2024. Vol.26 (4), pp. 62-69. doi 10.34689/SH.2024.26.4.008

Апсаликов Қ.Н., Масабаева М.М., Липихина А.В., Токанов А.М., Браит Ю.Ю., Коновалова Ф.В., Мансарина А.Е. Анализ причин смерти за 2002-2024 гг. у лиц, подвергшихся пролонгированному воздействию ионизирующей радиации // Наука и Здравоохранение. 2024. Т.26 (4). С. 62-69. doi 10.34689/SH.2024.26.4.008

Апсаликов Қ.Н., Масабаева М.М., Липихина А.В., Токанов А.М., Браит Ю.Ю., Коновалова Ф.В., Мансарина А.Е. Иондаушы сәулелердің ұзақ әсерінен ұшыраған адамдардың, 2002-2024 жж өлу себептерің талдауы // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2024. Т.26 (4). Б. 62-69. doi 10.34689/SH.2024.26.4.008

Жүктеулер

Жарияланды

2025-11-10

Журналдың саны

Бөлім

Статьи

Категориялар

Осы автордың (немесе авторлардың) ең көп оқылатын мақалалары

Ұқсас мақалалар

1-10 тен 196

Бұл мақала үшін Кеңейтілген нұсқалар бойынша ұқсас мақалаларды іздеу.