ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫНЫҢ ЕРЕСЕК ТҰРҒЫНДАРЫ АРАСЫНДА СОЗЫЛМАЛЫ ОБСТРУКТИВТІ ӨКПЕ АУРУЛАРЫНЫҢ ҚАУІП ФАКТОРЛАРЫНЫҢ ТАРАЛУЫ: КӨЛДЕНЕҢ ЗЕРТТЕУ

Аңдатпа

Кіріспе. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының деректері бойынша өкпенің созылмалы обструктивті ауруы (ӨСОА) жұқпалы емес аурулардың жаһандық ауыртпалығына маңызды үлес қосады [5]. ӨСОА әлем халқының 12%-ына немесе 300 миллион адамға әсер етеді және дүние жүзінде жоғалған өмірдің 12-ші себебі және өлімнің төртінші негізгі себебі [30]. Қазақстанда 1,4 миллион адам ӨСОА-дан зардап шегуі мүмкін деген болжам бар. Темекі шегу, кәсіптік және қоршаған орта әсерлері, соның ішінде жұмыс орнындағы шаң мен химиялық заттар, сондай-ақ үйде пісіру мен жылыту отынының түтіндері ӨСОА-ның негізгі қауіп факторлары болып табылады [6, 10, 23]. Зерттеу мақсаты. Жамбыл облысының ересек тұрғындары арасында ӨСОА қауіп факторлары мен симптомдарының таралуын зерттеу. Зерттеу материалдары мен әдістері. Оңтүстік Қазақстандағы Жамбыл облысында сипаттамалық қима зерттеу жүргізілді. Зерттеуге 18 бен 69 жас аралығындағы және ақпараттандырылған келісім беруге дайын адамдар қатысты. Деректерді тарату түрі Колмогоров-Смирнов тесті арқылы тексерілді. Деректердің таралуы қалыпты болғандықтан, сипаттамалық статистика орташа және стандартты ауытқуды (SD) есептеу арқылы алынды. Сапалық деректер абсолютті сандармен және пайыздармен берілген. Жиіліктердегі айырмашылықтарды бағалау үшін Пирсон хи-квадрат сынағы (χ2) қолданылды. Критикалық мән p <0,05 кезінде маңызды деп саналды. Нәтижелері. Сауалнамаға қатысушылар арасында темекіні ағымдағы тұтыну деңгейі 10,1% құрады. Шылым шегетін ерлердің үлесі 38,2%, әйелдердің үлесі 3,2% және түтінсіз темекі бұйымдары – 3,4% құрады. Темекіні күнделікті ерлердің 89,7% және әйелдердің 47,8% шегетіні анықталды. Респонденттердің 20% жиі соңғы кездері жиі жөтелетінін және 27,5% суық тиюдің жиі болатынын атап өтті. Сондай-ақ, респонденттердің 20%-ында созылмалы бронхит, 14%-ында пневмония болған. Қорытынды. Жөтел, ентігу және созылмалы бронхит сияқты ХОБЛ-мен байланысты респираторлық симптомдардың едәуір таралғанын анықтадық. Темекі шегу ең маңызды қауіп-қатер факторы болып табылады, бұл ретте респонденттердің едәуір бөлігі темекі шегу әдеттері мен пассивті темекі шегуге бейімділігі туралы хабарлады. ӨСОА дамуымен байланысты негізгі қауіп факторларының алдын алу қоғамдық денсаулыққа қауіп төндіретін осы үнсіз аурудың таралуын азайту үшін ұлттық басымдыққа айналуы тиіс.