SEMEY MEDICAL UNIVERSITY

(Nauka i Zdravookhranenie)

Рецензияланатын медициналық ғылыми-практикалық журнал

Ғылым және денсаулық сақтау

Кеңейтілген іздеу

ЭССЕНЦИАЛДЫ ЖӘНЕ УЫТТЫ МИКРОЭЛЕМЕНТТЕРДІҢ НЕСЕП ТАС АУРУЫ ДАМУЫНДАҒЫ РӨЛІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.34689/9xarwz97

Кілт сөздер:

несеп тас ауруы, эссенциалды микроэлементтер, уытты микроэлементтер, ауыр металдар

Аңдатпа

Өзектілігі. Бұл зерттеу эссенциальді және токсикалық микроэлементтердің несеп тас ауруының дамуына әсерін қарастыратын әдебиеттер шолуын ұсынады. Микроэлементтердің дисбалансы, минералды алмасудың бұзылуы, оксидативті стресс және қабыну процестерінің арасындағы өзара байланыстың маңыздылығына ерекше көңіл бөлінген, олар тас қалыптасу механизмдерінде маңызды рөл атқарады. Іздеу стратегиясы: PubMed, Scopus, Web of Science, Google Scholar және ScienceDirect деректер базаларында ғылыми жарияланымдарды жүйелі іздеу жүргізілді. Іздеу тереңдігі 10 жылды құрады. Анализге эссенциалды және уытты микроэлементтердің несеп тас ауруының патогенезіндегі рөлі туралы деректерді қамтитын 60 мақала енгізілді. Нәтижелер: Эссенциалды микроэлементтердің (кальций, магний, цинк, селен) және уытты металдардың (қорғасын, кадмий, сынап, мышьяк) тас түзілу процестеріне әсері туралы деректер ұсынылған. Микроэлементтердің тепе-теңдігінің бұзылуы минералды алмасудың бұзылуына, оксидативті күйзелістің дамуына және қабыну реакцияларының пайда болуына ықпал етуі мүмкін екені анықталды, олар несеп тас ауруының патогенезінде маңызды рөл атқарады. Алынған деректер микроэлементтердің НТА түзілу механизмдеріндегі маңызды рөлін растайды. Қорытынды:Ағзадағы микроэлементтердің деңгейін бақылау және уытты микроэлементтердің әсерін азайту несеп тас ауруының алдын алуға көмектесуі мүмкін. Аурудың алдын алу және емдеудің тиімді стратегияларын әзірлеу үшін қосымша зерттеулер қажет.

Автор өмірбаяндары

  • Арайлым Қанатбекова

    PhD Student of the Department of Physiological Disciplines named after T.A. Nazarova, NJSC "Semey Medical University", Semey, Kazakhstan; E-mail: doctor_araika@mail.ru ; Phone: +7 775 792 11 50; ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3007-9322; Semey, Kazakhstan.

  • Асия Есенбаева

    PhD of the Department of Nursing NJSC "Semey Medical University", Semey, Kazakhstan; E-mail: assiya. yessenbayeva@smu.edu.kz ; Phone: +7 777 236 1697; ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6195-2142 ; Semey, Kazakhstan

  • Роза Булеуханова

    Candidate of Medical Sciences, Professor of the Russian Academy of Natural Sciences, Director of the Medical Center LLP "Zhan-Er". Semey, Kazakhstan; E-mail: zhan-er@mail.kz; Phone: +7 777 742 0574; Semey, Kazakhstan. 

  • Гульнар Teрликбаева

    Lecturer of the Department Pathological Physiology named after Professor A.N. Nurmukhambetov, NJSC "KazNMU named after S.D. Asfendiyarov", Almaty, Kazakhstan. E-mail: Terlikbaeva.gulnar@mail.ru; Phone: +7 777 964 7628; ORCID: https://orcid.org/0009-0004-5368-2129; Almaty, Kazakhstan. 

  • Гульбаршын Мукашева

    Senior Teacher of the Department of Epidemiology and Biostatistics, NJSC "Semey Medical University", Semey, Kazakhstan; E-mail: gulbarshyn_1_12@mail.ru; phone +7 775 220 07 45, https://orcid.org/0000-0003-3490-5628; Semey, Kazakhstan;

  • Динара Шагиева

    Assistant of the Department of Nursing, Candidate of Medical Sciences. NJSC "Semey Medical University", Semey, Kazakhstan; E-mail: dinara.shagiyeva@smu.edu.kz ; Phone: +7 705 798 3724; ORCID: https://orcid.org/0009-0009-2278-9624; Semey, Kazakhstan

  • Мерхат Аккалиев

    PhD of the Department of Surgical Disciplines. NJSC "Semey Medical University", Semey, Kazakhstan; E-mail: merchat_72@mail.ru; Phone: +77771539854; ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3122-7411 ; Semey, Kazakhstan.

  • Бакытбек Апсаликов

    PhD, Associate Professor, Head of the Department of Clinical Oncology and Nuclear Medicine named after D.R. Mussinov. NJSC "Semey Medical University", Semey, Kazakhstan; E-mail: bakytbek.apsalikov@smu.edu.kz; Phone: +7 705 225 2524; ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6983-9224; Semey, Kazakhstan. 

  • Жанна Козыкенова

    PhD, Associate Professor of the Department of Physiological Disciplines named after T.A. Nazarova, , NJSC "Semey Medical University", Semey, Kazakhstan; E-mail: alicher-02@mail.ru ; Phone: +7 7775835617; ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7420-2279 ;Semey, Kazakhstan.

  • Меруерт Масабаева

    PhD, Associate Professor, Chief Researcher of the Center of Scientific Research Laboratory. NJSC "Semey Medical University", Semey, Kazakhstan; E-mail: meruyert.massabayeva@smu.edu.kz ; Phone: +7 700 777 0230; ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8240-361X; Semey, Kazakhstan.

Әдебиеттер тізімі

Kanatbekova A.K., Kozykenova Zh.U., Apsalikov B.A., Akkaliyev M.N., Shagiyeva D.Sh., Mukasheva G.D., Terlikbaeva G.A., Buleukhanova R.T., Yessenbayeva А.А., Massabayeva M.R. The role of essential and toxic trace elements in the development of kidney stone disease. Literature review // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2025. Vol.27 (2), pp. 179-187. doi 10.34689/SH.2024.27.2.020

Қанатбекова А.Қ., Козыкенова Ж.У., Апсаликов Б.А., Аккалиев М.Н., Шагиева Д.Ш., Мукашева Г.Д., Терликбаева Г.А., Булеуханова Р.Т., Есенбаева А.А., Масабаева М.Р. Роль эссенциальных и токсичных микроэлементов в развитии мочекаменной болезни. Обзор литературы // Наука и Здравоохранение. 2025. Vol.27 (2), С.179-187. doi 10.34689/SH.2025.27.2.020

Қанатбекова А.Қ., Козыкенова Ж.У., Апсаликов Б.А., Аккалиев М.Н., Шагиева Д.Ш., Мукашева Г.Д., Терликбаева Г.А., Булеуханова Р.Т., Есенбаева А.А., Масабаева М.Р. Эссенциалды және уытты микроэлементтердің несеп тас ауруы дамуындағы рөлі. Әдебиеттік шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2025. Vol.27 (2), Б. 179-187. doi 10.34689/SH.2025.27.2.020

Жүктеулер

Жарияланды

2025-11-05

Журналдың саны

Нөмір 27 № 2 (2025): Шығарылым 2

Бөлім

Статьи

Категориялар

Лицензия

Авторлық құқық (c) 2025 Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение»

Creative Commons лицензиясы

Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

ЭССЕНЦИАЛДЫ ЖӘНЕ УЫТТЫ МИКРОЭЛЕМЕНТТЕРДІҢ НЕСЕП ТАС АУРУЫ ДАМУЫНДАҒЫ РӨЛІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ. (2025). Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение», 27(2), 179-187. https://doi.org/10.34689/9xarwz97

Осы автордың (немесе авторлардың) ең көп оқылатын мақалалары

Ұқсас мақалалар

1-10 тен 152

Бұл мақала үшін Кеңейтілген нұсқалар бойынша ұқсас мақалаларды іздеу.