SEMEY MEDICAL UNIVERSITY

(Nauka i Zdravookhranenie)

Рецензияланатын медициналық ғылыми-практикалық журнал

Ғылым және денсаулық сақтау

Кеңейтілген іздеу

ДЕМОГРАФИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ФАКТОРЛАРДЫҢ COVID-19 ДИАГНОСТИКАСЫ МЕН ПРОФИЛАКТИКАСЫНДАҒЫ РӨЛІ: СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНДАҒЫ ЗЕРТТЕУ

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.34689/zzkyyh42

Кілт сөздер:

постковидтік синдром, COVID-19 асқынулары, созылмалы COVID, ұзақ ковид

Аңдатпа

Өзектілігі. SARS-CoV-2 вирусынан туындаған COVID-19 пандемиясы Қазақстанды қоса алғанда, халықтың денсаулығына елеулі әсер етті. 2022 жылы өлім-жітім деңгейінің төмендеуіне қарамастан, аурудың салдарын зерттеу өзектілігін жоғалтқан жоқ. Кейбір пациенттерде ұзаққа созылатын поствирустық белгілер дамып, денсаулық сақтау жүйесіне қосымша жүктеме түсіреді. Мақсаты. Госпитализацияланған пациенттер арасында демографиялық факторлардың (жасы, жынысы, білімі, ұлты), ПТР-тест нәтижелерінің, вакцинация мәртебесінің және COVID-19 ауруының ағымы арасындағы өзара байланысты зерттеу. Материалдар мен әдістер. 2019–2022 жылдары Семей қаласында COVID-19 жұқтырған 18 жастан асқан пациенттерге қатысты ретроспективті көлденең зерттеу жүргізілді. Зерттеуге расталған немесе ықтимал COVID-19 жағдайлары бар, сондай-ақ 12 аптадан астам уақытқа созылған постковидтік синдром белгілері бар тұлғалар енгізілді. Деректер «Қарағайлы», «Сосна» реабилиациялық орталықтарынан және қалалық бастапқы медициналық-санитарлық көмек көрсету орталықтарынан алынды. Іріктеме көлемі – 300 адам. Статистикалық талдау IBM SPSS Statistics 20.0 бағдарламасында жүргізілді (сенімділік деңгейі p<0,05). Нәтижелер. Семей қаласында COVID-19 аурушаңдығы мен вакцинацияға қатысты шешімдерге әсер ететін негізгі демографиялық сипаттамалар мен факторлар анықталды. Қатысушылардың орташа жасы 53,9±13,7 жас, 45–59 жас аралығындағы адамдар басым. Аурушаңдық 60–74 жас аралығында жоғары болды, бұл жастың қауіп факторы екенін көрсетті. Білім деңгейі вакцинацияға бейімділікке әсер етті: жоғары және орта білімі барлар арасында жоғары болды. ПТР-тест нәтижелері бойынша 60–74 жас тобы арасында оң нәтижелер жиі тіркелді. Вакцинация тиімділігін көрсетті – егілген адамдар арасында ПТР оң нәтижелері сирек кездесті. Жалпы вакцинация деңгейі жоғары (84,3%) болғанына қарамастан, кейбір топтар арасында сенімсіздік сақталуда. Қорытынды. Ұзақ ковид сапасыз өмірге және көп ағзалық зақымдануға әкелетін созылмалы ауруға айналды. Егер оның таралуы 10% деңгейінде деп есептесек, әлем бойынша миллиондаған адам ұзақ ковидтен зардап шегуде. Бұл деректер ұзақ ковидті әрі қарай зерттеу мен тиімді оңалту стратегияларын әзірлеудің қажеттілігін көрсетеді.

Автор өмірбаяндары

  • Алтынай Досбаева

    Aссистент кафедры сестринского дела, НАО «Медицинский университет Семей»; 071412, Республика Казахстан, г.Семей, ул.Докучаева 7; e-mail: altin_vko@mail.ru. телефон: +77784123612.

  • Айнур Ботабаева

    K.м.н., ассистент кафедры внутренних болезней и ревматологии НАО «Медицинский университет Семей», Почтовый адрес: 071400, Республика Казахстан, Абайская область, г. Семей, ул. Абая Кунанбаева, 103, https://orcid.org/0009-0008-9228-7788; e-mail: aibota7878@mail.ru; Телефон: +7 701 100 2098

  • Алуа Шарапиева

    PhD, декан школы иностранных обучающихся НАО «Медицинский университет Семей», г.Семей, Республика Казахстан. Почтовый адрес: Республика Казахстан, 071400, г.Семей, ул. Байтурсынова 48-20. e-mail: alua.sharapiyeva@smu.edu.kz.Телефон: 8 7784549954.

  • Куралай Амренова

    Кандидат медицинских наук, ассоциированный профессор/доцент, заведующая кафедрой пропедевтики внутренних болезней НАО «Медицинский университет Семей», 071403, Республика Казахстан, г.Семей, ул. Сеченова 7А-19; e-mail: akshss@mail.ru; телефон: 8 7772958521.

  • Аскар Серикбаев

    PhD, ассистент кафедры неотложной медицины имени профессора, член-корреспондента НАЕН РК А.З. Дюсупова НАО «Медицинский университет Семей»; 071400, Республика Казахстан, г.Семей, ул. Богембайулы 32-30; e-mail: askar.s_79@mail.ru; телефон: +7754012011.

  • Айнур Крыкпаева

    PhD, ассоциированный профессор/доцент кафедры сестринского дела НАО «Медицинский университет Семей»; 071411, Республика Казахстан, г.Семей, ул.Кустанайская 79-257; e- mail:k.ainur.85@mail.ru; телефон: +77752576015.

  • Ынкар Кайрханова

    PhD, декан школы общественного здравоохранения, стоматологии, фармации и сестринского дела НАО «Медицинский университет Семей», г.Семей, Республика Казахстан. Почтовый адрес: Республика Казахстан, 071400, г.Семей, ул. 5 линия 63. е-mail: ynkar.kairhanova@smu.edu.kz. Телефон: 8 777 764 08 81

  • Жанар Жуманбаева

    PhD, ассоциированный профессор, заведущая кафедрой сестринского дела НАО «Медицинский университет Семей», г.Семей, Республика Казахстан. Почтовый адрес: Республика Казахстан, 071400, г.Семей, ул.Богембайулы 32-30. е-mail: zhanar.zhumanbayeva@smu.edu.kz. Телефон: +77759803208.

  • Алтай Дюсупов

    Доктор медицинских наук, профессор, Председатель Правления - Ректор НАО «Медицинский университет Семей», г.Семей, Республика Казахстан. Почтовый адрес: Республика Казахстан, 071400, г.Семей, ул. Абая 103, е-mail: altay.dyusupov@smu.edu.kz, Телефон: +7 (7222) 52 22 51.

  • Асанали Сеиткабылов

    Pезидент 1-го года обучения по специальности «Ангиохирургия» НАО «Медицинский университет Семей»; 071400, Республика Казахстан, г.Семей, ул. Богембайулы 32-30; e-mail: asanali_1999@mail.ru; телефон: +77754012011.

Әдебиеттер тізімі

Досбаева А.Д., Дюсупов А.А., Жуманбаева Ж.М., Кайрханова Ы.O., Крыкпаева А.С., Серикбаев А.С., Амренова К.Ш., Шарапиева А.М., Ботабаева А.С., Сеиткабылов А.А. Роль демографических и социальных факторов в диагностике и профилактике COVID-19: исследование в городе Семей // Наука и Здравоохранение. 2025. Т.27 (2), С. 124–133. doi:10.34689/SH.2025.27.2.015

Dosbayeva А.М., Dyussupov A.А., Zhumanbayeva Zh.M., Kairkhanova Y.O., Кrykpaeva A.S., Serikbayev A.S., Amrenova K.Sh., Sharapiyeva A.М., Botabayeva A.S., Seitkabylov A.A. The Role of Demographic and Social Factors in COVID-19 Diagnosis and Prevention: A Study in the city Semey // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2025.Vol.27 (2), pp. 226-235. doi 10.34689/SH.2025.27.2.019

Досбаева А.Д., Дюсупов А.А., Жуманбаева Ж.М., Кайрханова Ы.O., Крыкпаева А.С., Серикбаев А.С., Амренова К.Ш., Шарапиева А.М., Ботабаева А.С., Сеиткабылов А.А. Демографиялық және әлеуметтік факторлардың COVID-19 диагностикасы мен профилактикасындағы рөлі: Семей қаласындағы зерттеу // Ғылым және Денсаулық. 2025. Т.27 (2), Б. 226–235. doi: 10.34689/SH.2025.27.2.019

Жүктеулер

Жарияланды

2025-11-05

Журналдың саны

Нөмір 27 № 2 (2025): Шығарылым 2

Бөлім

Статьи

Категориялар

Лицензия

Авторлық құқық (c) 2025 Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение»

Creative Commons лицензиясы

Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

ДЕМОГРАФИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ФАКТОРЛАРДЫҢ COVID-19 ДИАГНОСТИКАСЫ МЕН ПРОФИЛАКТИКАСЫНДАҒЫ РӨЛІ: СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНДАҒЫ ЗЕРТТЕУ. (2025). Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение», 27(2), 124-133. https://doi.org/10.34689/zzkyyh42

Осы автордың (немесе авторлардың) ең көп оқылатын мақалалары

1 2 3 > >> 

Ұқсас мақалалар

1-10 тен 162

Бұл мақала үшін Кеңейтілген нұсқалар бойынша ұқсас мақалаларды іздеу.